(نوروز باستانی ایرانی و پیشینه تاریخی آن)
نوروز در ایران باستان به پیشینه، مراسم و رویدادهای مربوط به نوروز در ایران باستان میپردازد. قدمت نوروز و وجود این جشن به زمانهای پیش از شکلگیری ایران و قبل از دوره مادها و هخامنشیان برمیگردد، ولی نام آن در اوستا نیست. از سه هزار سال پیش از میلاد، در آسیای میانه و آسیای غربی دو عید، رواج داشتهاست، عید آفرینش در اوایل پاییز و عید رستاخیزی که در آغاز بهار، برگزار میشدهاست. بعدها دو عید پاییزی و بهاری به یک عید تبدیل گردیده و آغاز بهار جشن گرفته میشده است. در ایران آیین مرگ و رستاخیز سیاوش «ایزد شهید شونده گیاهی ایران» با نوروز پیوند خورده است؛ به این ترتیب که چند روز پیش از عید ، به سوگ سیاوش می نشستند و با فرارسیدن نوروز، به جشن و شادی دست میزدند؛ چنان که گویا سیاوش، زنده شده باشد. آریاییها که وارد منطقه شدند بن مایههایی مانند فروهرها و بازگشت ارواح را با خود آورده و به تدریج آیین خود را با باورهای قبلی رایج در منطقه ادغام نمودند. از جمشید پادشاه مشهور پیشدادی به عنوان بنیان گذار این جشن یاد گردیدهاست. از پژوهش هایی که در تطبیق نوروز ایرانی و نوروز قبطی (نوروز مصری) و تأثیر و تأثر آن دو، به عمل آمده، بر میآید که نوروز ایرانی در زمان داریوش بزرگ و توسط او در مصر رایج گردید. درباره نوروز و سنتهای وابسته بدان تا چند دهه قبل منابعی قدیمتر از ایام ساسانیان که به دست نویسندگان مسلمان نوشته شده بود، وجود نداشت. اما با کشف بایگانیهای دولتی اشکانیان در تاجیکستان معلوم گردید که نوروز در دوران شاهنشاهی اشکانیان و ایامی قدیمتر از دو هزار سال پیش در آغاز بهاران بوده است.
در تمام دوران ساسانی نوروز جشن ملی همه ایرانیان بهشمار میرفته است. به همین جهت حتی مردمی که پیرو آئین زرتشت نبوده اند اما در حوزه حکمرانی ایران زندگی میکردند، نیز در آن شرکت داشتند. شواهدی وجود دارد که در دوران ساسانی سالهای کبیسه رعایت نمیشدهاست. روز برگزاری مراسم نوروز در هر دوره ۴ ساله، یک روز از موعد اصلی خود عقب می ماند و در نتیجه زمان نوروز در این دوران همواره ثابت نبوده و در فصلهای گوناگون سال جاری بودهاست. پنج روز نخست فروردین جشنی همگانی بین عموم مردم بود از اینرو آن را نوروز عامه نامیدهاند. روز ششم فروردین که جشن نوروز به گونه درباری برگزار می شده است نوروز بزرگ نام داشته است. مجموعه رسم های جشن بهاری نوروز با جشن سوری و آتشافروزی آغاز میشد و پس از برگزاری مراسم سال نو، در روز سیزده فروردین پایان مییافته است. شرح آیین نوروز و تشریفات وابسته به آن به تفصیل در تاریخ نگاری دوران اولیه اسلام آمدهاست، که قدیمیترین سند در این دوره به جامانده از دانشمند سده سوم هجری تعلق دارد.
نوروز باستانی ایران توسط “داریوش کبیر” در سال ۵۳۱ قبل از میلا د به عنوان سنت قدیمی شکل گرفت نوروز نخستین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با یکم فروردین ماه، جشن آغاز سال نو ایرانی و یکی از کهنترین جشنهای به جا مانده از دوران ایران باستان است. خاستگاه نوروز در ایران باستان است و هنوز هم مردم مناطق گوناگون فلات ایران، نوروز را جشن میگیرند. زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است که امروزه به آن برابری بهاری میگویند.
نوروز به عنوان یک جشن قدیمی و کهن از اقوام متعددی در منطقه به ارث رسیدهاست و با رنگ و انگ ویژه، شناسنامه ایرانی به خود گرفته و از آن به عنوان نماد پیوندگر افراد و اقوام ایرانی و ملت ایران یاد میشود. ایرانیان نوروز را آغازگر رستاخیز طبیعت، گاه رویش و زایش باغ و بوستان میدانند و بر این باور هستند که در نوروز، همزمان با طبیعت، باید روزگار نو و جدیدی را با روان و نگرش نو، در تنپوش تازه ای آغاز کنند.
هفت رکن اصلی سفره هفت سین نمادهای اصیل ایرانی
در برخی از منابع تاریخی آورده شده ایرانیان در قدیم سفره هفت شین داشته اند که به تدریج تغییر نام داده است . اجزای تشکیل دهنده سفره هفت شین شمع، شراب ، شیرینی ، شهد (عسل) ، شمشاد، شربت و شقایق یا شاخه نبات، بودند که بعد ها ایرانیان با فرارسیدن نوروز سفره هفت سین چیدند و هرکدام از این سین ها نماد یک روشنی در سال آینده است که به اعتقادات قدیمی مردم برمی گردد.
سـنجد
بوی برگ و شکوفه درخت سنجد، محرک عشق و دلباختگی است. نمادی از زایش و تولد و بالندگی و برکت است. سنجد نماد سنجیده عمل کردن است. سنجد را بر این باور بر سفره میگذارند که هرکس با خویشتن عهد کند در آغاز سال هر کاری را با سنجش انجام دهد. سنجیدن نشانه گرایش به عقل و احترام به تفکر و ترویج و خردمندی است.
سمنو
مائده تهیه شده از جوانه گندم که یادآور بخشی از آیینهای باستانی ایران است. نماد خوبی برای زایش گیاهی و بارور شدن گیاهان است. سمنو مظهر صبر و مقاومت و عدالت و قدرت است. سمنو سرشار از انرژی بوده و برای درمان کم خونی برای زنان باردار مفید است و ماده مغذی و مفیدی از نظر تامین انرژی و مواد پروتئینی برای کودکان در حال رشد محسوب میشود.
سیب سرخ
سیب یک میوه بهشتی است و سومین «سینی» است که بر سفره مینهند. سیب نماد سلامتی و عشق میباشد. سیب به دلیل داشتن ویتامینهای گروه B ، منیزیم و فسفر دارای اثرات آرام بخش است.
سیر
سیر نماد مناعت طبع است یعنی انسان باید همواره با قناعت بر جهان بنگرد. با مصرف سیر دستگاه گوارش بیمه میشود.
سرکه
سرکه نماد پذیرش ناملایمات و نماد رضا و تسلیم است. واقف بر این نکته هستیم که زندگی پیوسته توام با رنج و مشقت و زحمت است و هیچ انسان متعهد و با مسئولیتی نیست که بدون دغدغه بتواند به زندگی ادامه دهد. خداوند، زمین و آسمان و انسان را آسوده و بیغم نیافریده است و در هر مشقتی که میرسد، حکمتی نهفته است و سرکه گویای تسلیم در برابر حکمت خداوند بزرگ و حکیم است.
سپند
سپند یا اسفند، در زمانهای قدیم مقدس بوده و در مراسم نیایشی بکار برده میشده است و دورکننده بیماریها و دافع چشم بد است.
سماق
سماق نماد صبر و بردباری و تحمل دیگران است. صبر به انسان میآموزد که در زندگی، خستگی را باید زدود و کامیابی را باید دریافت. سماق مرهمی برای دردهای رماتیسمی و نقرس است و در طب سنتی از سماق برای بیماریهای رماتیسمی، نقرس و همچنین درمان تهوع و بیاشتهایی استفاده میشود.
سایر ارکان هفت سین
تخممرغ با پوست سفید یا رنگی نمادی از نطفه و نژاد است.
ماهی قرمز یکی از نمادهای آناهیتا فرشته آب و باروری است و وجود آن باعث برکت و باروری میگردد.
سکه طلا و نقره نماد برکت کیسه است.
نقل نمادی از شیرینی و شیرین کامی است.
شیرینی نمادی از شیرین کامی است.
آجیل و انواع مغزها نمادی از ُپر بار شدن و تقویت بدن و برکت سفره است.
انار، پُردانگی انار نشان از برکت و باروری است.
امروزه، برخی اقلام سفره هفت «سین» فراموش گشته و یا «سین» های آن در برخی خانوادهها جابجا گشته است.
زمان تحویل سال ۱۳۹۹
لحظه تحویل سال ۹۹ هجری شمسی به ساعت رسمی جمهوری اسلامی ایران :
لحظه تحویل سال ۹۹ : ساعت ۷ و ۳۰ دقیقه و ۳۰ ثانیه
روز تحویل سال ۹۹ : روز جمعه ۱ فروردین ۱۳۹۹ هجری شمسی
مطابق ۲۵ رجب ۱۴۴۱ هجری قمری
و ۲۰ مارس ۲۰۲۰ میلادی
Friday, March 20, 2020